Andrzejki - to pora wróżb dla dziewcząt o miłości i małżeństwie. Wróżby te znane były we wszystkich regionach Polski. Mimo tak szerokiego zasięgu występowania pochodzenie tych wróżb i zwyczajów dotychczas nie jest znane. W zasadzie jednak wszyscy badacze zgadzają się, iż niezależnie od swego pochodzenia, wróżby w dniu Św. Andrzeja rozwinęły się i ostatecznie ukształtowały na gruncie tradycji chrześcijańskiej. W kościele katolickim dzień Św. Andrzeja zamyka rok kościelny. Rozpoczyna się Adwent.

Andrzejkowe Wróżby
Lano na wodę ołów, obecnie leje się wosk. Z uformowanych w ten sposób figur przepowiadano przyszłość. Można ją odczytywać pod światło, co cień pokaże, np., jaki zawód będzie miał chłopiec w przyszłości wiat wróży piękne życie lub piękną żonę. Dziewczyny rzucały but za siebie. Odwrócony do drzwi noskiem zapowiadał szybkie zamążpójście. Obierano jabłka, a z obierek odczytywano pierwszą literę imienia przyszłego męża. Co przyśniło się w wigilię świętego Andrzeja, to miało się spełnić. Wieczorem panny wychodziły na podwórko i ze słomianego dachu wyrywały garść słomek. Jeśli była ich parzysta ilość, wróżyło to zamążpójście. Puszczano na wodę dwa listki mirtu. Jeżeli zetkną się, wkrótce będzie wesele. Zdejmowano lewe buty, który but pierwszy dojdzie do drzwi, ta dziewczyna wyjdzie za mąż. W innej wróżbie z kolei do izby wpuszczano gąsiora. Do której panny podszedł, ta wychodziła za mąż. Dziewczyny również zaglądały do studni, by zobaczyć w niej odbicie przyszłego męża.

Bardzo popularne były przysłowia np.:

"Na św. Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja",
"Noc Andrzeja św. przyniesie nam narzeczonego".

Dziewczęta wróżące sobie w noc św. Andrzeja musiały wykazać się niezwykłą odwagą. Jedną z takich niesamowitych wróżb było wróżenie z nocnego szczekania psów – dziewczyna wybiegała przed dom i nasłuchiwała, z której strony szczeka pies. Z tej strony mogła spodziewać się przyjścia narzeczonego.

Dziewczyna idąc nocą przez wieś zatrzymywała się przed domem, z którego dobiegały słowa rozmowy i z ich treści odgadywała swój przyszły los. Czasem dziewczęta chcąc poznać narzeczonego biegły samotnie w noc do opuszczonego domu, by o północy w ciemnym otworze znajdującego się pieca zobaczyć postać przyszłego męża. O północy dziewczyna mogła również wyjść na skrzyżowanie dróg i zapytać pierwszego napotkanego mężczyznę jak ma na imię. Jego odpowiedź miała świadczyć o tym jak będzie miał na imię przyszły mąż.

Takich andrzejkowych wróżb była nieskończona ilość, były też one wymyślane na miejscu, w zależności od potrzeb i fantazji wróżących sobie dziewcząt. Tradycje te przetrwały do dnia dzisiejszego i niezmiennie cieszą się ogromną popularnością, choć dzisiaj mają już wyłącznie charakter zabawowy.

Ciekawostki